COVID-19 salgını bireylerde panik, kaygı, umutsuzluk ve çaresizlik duygu durumlarına sebep olmaktadır. Belirsizlik ve tehlike durumunda beyin acil durum moduna geçer. Özellikle fiziksel bütünlüğümüze zarar gelebilecek bir tehdit algılandığında, beynin düşünebilen ve muhakeme yapabilen üst düzey işlevlerinden sorumlu kısmı devre dışı kalır ve beynin 'savaş, kaç ya da don kal' tepkilerini gösteren ilkel kısmı aktif hale gelir. Duygusal beyin kontrolü ele geçirdiğinde, kendimizi korumak için düşünmeden ve dürtüsel olarak hareket ederiz. Kontrolsüz alışveriş, stok yapmak, belirtiler olmadığı halde sağlık kuruluşlarına akın etmek vb. Bu davranışlar olağan olmakla birlikte her tedbir dozunda güzel, kontrolden çıkarsa obsesyonlara kadar gidebilir. Farkındalığımızı artırarak kontrolü yeniden ele alabiliriz.
Sakin Kalmak İçin İpuçları:
1. Tetiklendiğinizin farkına varın.
Tetiklenmelerde terleme, ateş basması ve kalp atış hızında artma olur. Bunlar da duygusal kararlar almaya yöneleceğimiz anlamına gelir.
2. Duygularınızı ifade edin.
Bu süreçte duygularımızı tanımak ve farkına varmak önemli. Hissettiklerinizi ailenizle, arkadaşlarınızla ve değer verdiklerinizle paylaşın. Nefes egzersizleri, yoga, meditasyon duygu durumunuzu yönetmenize yardımcı olabilecek ek aktivitelerdir.
3. Stresten kaçının.
Stres bağışıklık sistemini zayıflatır. Bağışıklık sistemi zayıfladığında bulaşıcı hastalıklara yatkın hale gelir. Günlük rutinin bozulması, belirsizlik beyin için bir stres kaynağı iken içeriğinde korku ve panik barındıran her türlü bilgi ya da pandemi ile ilgili haberlere tekrar tekrar maruz kalmak stresi artırır. Stresle daha kolay baş etmek için gerçekçi sınırlarda kalın, haber kaynaklarınızda seçici olun, haberleri izlemeye, okumaya ara verin.
4. Olaylara gerçekçi ve daha geniş perspektiften bakın.
Güvenilir bilgi kaynaklarına ulaşın. Sağlık Bakanlığı'nın yayınlamış olduğu COVID-19 Riskine Karşı 14 Kural'a uyun. COVID-19 ile enfekte olan çoğu insanın hafif semptomlarla anlattığını unutmayın. Bunu kendinize sık sık hatırlatın. İzole edilmek, evde kalmak hastalığın ölümcül etkilerinden değil, sağlık sisteminde yığılma olmaması ve sistemin çökmemesi adına alınmış önlemlerdir.
Eda Vuruşkan
Uzman Klinik Psikolog
.jpg)
